Umewahi kufikiria juu ya ukweli kwamba wewe mwenyewe ndiye mtu pekee unayeamua jinsi utakavyokabiliana na hali yeyoye inayokujia katika maisha yako?
Si hivyo tu, bali jinsi unavyokabiliana na mambo ambayo unakutana nayo maishani ndiyo itakayoamua jinsi utakavyokuwa na furaha au kutokuwa na furaha. Mwitikio wako, na mwitikio wako tu, ndio utakaoamua hilo.
Chochote kinachotokea kwako katika maisha, chochote wengine wanasema au kufanya, mambo haya yenyewe hayawezi kuathiri furaha yako au kutokuwa na furaha; hayawezi kuifanya furaha yako izidi au ipungue. Labda hii haionekani sawa, kwa sababu ni tofauti kabisa na kile ambacho watu wengi hufikiri na kusema na kuhisi. Lakini bado ni ukweli! Kadiri unavyojaribu hii, ndivyo utaona zaidi kuwa ni kweli.
Hakuna anayeweza kukufanya utende dhambi!
Ni upumbavu sana kujitetea na kuwalaumu wengine. Kile ambacho wengine wanasema au kufanya huathiri furaha yao, lakini si yako, hata kidogo. Dhambi yako mwenyewe inakufanya utende mambo kwa njia ambayo ni mbaya kwako. Ni rahisi sana kufikiri kwamba kile ambacho wengine wanasema au kufanya kimekuumiza; karibu kila mtu duniani ana uhakika na hili - lakini si kweli.
Ni wakati tu unapokuwa huru kutoka kwa nguvu ya dhambi katika maisha yako, unaweza kuguswa na kila kitu kwa njia ambayo itafanya furaha yako izidi na sio kupungua. Hapo ndipo utaweza kuguswa na kila kitu na kila mtu kwa njia ambayo unaweza kuweka furaha ambayo tayari unayo na kwamba furaha yako inaweza kukua.
Majaribu = Fursa
Mfano ufuatao unaonyesha kosa ambalo watu wengi hufanya: Mtu anakufanyia jambo baya. Huwezi kulivumilia, na hivyo pia unakuwa mbaya. Kisha unasababu kwamba kama mtu huyo hangesema au kukufanyia jambo hili baya, haungekuwa mwovu. Kwa maneno mengine, ni kosa la mtu mwingine. Unapofikiria kwa mara ya kwanza, hii inaonekana sawa, lakini sivyo. Kwa kweli, ni makosa, makosa sana.
Uelewa sahihi ni huu: Tabia mbaya ya mtu mwingine ilikuleta katika majaribu ya kufanya uovu pia, na hiyo ilikupa fursa ya kushinda jaribu hili la kuwa mwovu. Lakini badala ya kushinda, ulianguka katika majaribu. Ilikuwa ni kosa lako mwenyewe. Chanzo cha tatizo ni asili yako ya dhambi.
Ni makosa kabisa kusema kwamba ulianguka kwa sababu ya yale ambayo mtu mwingine alisema au kufanya. Hapana, tabia ya mtu mwingine ilikuonyesha tu ubaya katika asili yako ya kibinadamu, ambayo ilikuwapo wakati wote. Ulianguka kwa sababu tu hukuwekwa huru kutoka kwa nguvu za dhambi, si kwa sababu ya yale ambayo mtu mwingine alikosea. Uliitikia kwa njia isiyo sahihi, ya kawaida, ya dhambi, na haikuwa lazima kabisa. Ungeweza kuitikia kwa njia ya kimungu. Ungeweza kushinda uovu huu ndani yako! Ulikuwa na nafasi nzuri sana, lakini ulishindwa kuitumia.
Ni makosa kufikiria kuwa huwezi kusaidia kuwa mwovu wakati mtu mwingine amekuwa mbaya kwako. Ni kosa kabisa! Bila shaka, maadamu wewe ni mwovu, ni kweli kwamba utaitikia kwa njia mbaya na huwezi kufanya vinginevyo. Lakini unaweza kuwa huru kutokana na kuguswa kila wakati kwa njia hii kwa mambo. Soma tu barua ya tatu ya Yohana katika Agano Jipya!
Mwitikio - kusababisha uzima au kifo
Eva angeweza kuitikia tofauti; angeweza kumwambia nyoka kwamba walifurahishwa sana na kila kitu kama ilivyokuwa, kwa hiyo hapakuwa na haja hata kidogo ya kula tunda lililokatazwa. Kisha kusingekuwa na "anguko" na dhamiri mbaya iliyokuja baadaye. Pia hawangefukuzwa kutoka kwenye bustani ya Edeni, na kusingekuwa na magonjwa au kifo duniani.
Ikiwa Adamu angeitikia kwa njia tofauti, angekataa pendekezo la Eva la kula tunda lililokatazwa, na dhambi haingekuja ulimwenguni kupitia yeye.
Ikiwa Yesu angeitikia kwa njia tofauti-kama angekuwa, kwa mfano, kuwa mwenye haki katika kila jambo alilofanya lakini alikuwa tayari kuteseka isivyo haki - basi kusingekuwa na malipo ya dhambi zetu au wokovu kwa yeyote kati yetu. Angebaki pamoja na Baba yake Mwenye Haki, na sisi sote tungepotea. Ni ajabu jinsi gani kwamba alichagua njia aliyoifanya!!
Unaweza kuwa na furaha isiyoweza kusogezwa
Kwa kuteseka isivyo haki, unaweza pia kushinda roho zingine ambazo haungeweza kushinda. Kubishana juu ya haki zako, kuzidai, au kumshtaki mwenzako ni njia ya upumbavu na ya hatari. Badala yake, unaweza kuitikia katika kila hali kwa njia ambayo unaweza kudumisha shangwe yako, haijalishi jinsi mambo au watu walivyo.
Ikiwa mtu alikuwa na chakula kidogo sana, hii yenyewe haiwezi kuondoa furaha yake. Lakini kutofurahishwa na kulalamika juu ya kile alicho nacho na kudai kumiliki ambacho ni bora Zaidi kutamfanya akose furaha! Vile vile itatokea ikiwa ataanza kuwa na mawazo mabaya juu ya wale ambao wana zaidi ya yeye. Bila shaka yoyote, njia yako ya kukabiliana na mambo huamua furaha yako maishani—si kitu kingine. Huu ni ukweli rahisi lakini wa ajabu!
Ikiwa unaamini kwamba Mungu anaongoza kila kitu kikamilifu, pia utaamini kabisa na kuamini kwamba kila kitu kinachotokea ni bora zaidi kwako. Ndipo, bila shaka, unaweza pia kufurahi juu ya kila kitu kinachotokea. Ni utunzaji wa kina na wa dhati jinsi gani Mungu anao kwako! Jinsi anavyokuangalia kwa uaminifu!
Kumtumaini Mungu hata kwenye huzuni
Ni ipi njia bora ya kukabiliana na jeraha na kifo? Maeneo haya kwa kweli ni sawa na mengine yoyote. Ili kuweza kuitikia kwa njia ya kimungu, lazima uwe umemcha Mungu. Mtu asiyemcha Mungu huitikia kwa njia isiyo ya kimungu, ilhali mtu wa kimungu huitikia kwa njia ya kimungu. Kwa maneno mengine, ili kuitikia kwa njia ifaayo, kwanza unahitaji kuokolewa kutokana na madai, shutuma, kutoamini n.k. zinazoishi katika asili yako ya kibinadamu.
Biblia inasema, “Je tarumbeta itapigwa mjini, watu wasiogope? Mji utapatikana na hali mbaya, asiyoileta BWANA.“ Amosi 3:6 “Je Mashomoro wawili hawauzwi kwa senti moja? Wala hata mmoja haanguki chini asipojua Baba yenu; lakini ninyi, hata nywele za vichwa vyenu zimehesabiwa.” Mathayo 10:29-30. Tunapofikiri kwamba Mungu anajua yaliyo bora zaidi kwetu, tunapaswa pia kuamini kwamba hata jambo la kuhuzunisha sana au lisilopendwa likitokea, bado ni jambo bora zaidi kwamba mambo yalifanyika kama yalivyotokea. Na ni nani angethubutu kwenda kinyume na kile ambacho Mungu mwenye hekima yote na mwema anafikiri ni bora zaidi?
Lakini unaweza kuitikia kwa njia hii tu ikiwa umeacha kabisa kuamini katika mawazo yako mwenyewe na ufahamu. Mungu lazima pia awe amekubadilisha sana hata ukawa mnyenyekevu na mpole, na kujitoa kabisa kwa Mungu. Kisha utaweka amani hiyo ya kina, ya ndani na kupumzika chini ya hali zote, bila kujali jinsi hali inaweza kuwa chungu.
Na ikiwa yeyote kati ya wapendwa wako anaingia katika matatizo makubwa, au anaanguka kutoka kwa Mungu, ni jambo la kawaida kufikiri, “Loo, laiti ningaliweza kuzuia hili lisitokee!” Lakini ikiwa unaelewa kwamba Mungu Mwenyewe—ambaye upendo wake ni mkamilifu—hajaizuia, unaweza kuwa na utulivu katika Mungu, hata katika hali ya uchungu sana, ingawa huzuni ni kubwa sana. Kwa maana, kama ilivyoandikwa katika Biblia, hata kwa mahangaiko yetu yote, hatuwezi kufanya moja ya nywele zetu kuwa nyeusi au nyeupe.
Ukweli huu wa ajabu na uwe wazi sikuzote na uwe hai kwetu—yaani, kwamba itikio letu wenyewe ndilo jambo pekee linaloamua furaha yetu!